Tôi quyết định phẫu thuật chuyển giới từ nam thành nữ sau nhiều năm bị gia đình phản đối. Bố mẹ từ tôi, gạch tên khỏi sổ hộ khẩu... Gần đây, tôi về địa phương làm thủ tục chuyển khẩu đi nơi khác cũng bị bố mẹ gây khó.

Xin hỏi, tôi có thể tự làm giấy khai sinh và sổ hộ khẩu khác mà không cần đến bố mẹ tôi không?

Luật sư trả lời:

Theo điều 37 Bộ luật Dân sự 2015, người chuyển đổi giới tính có quyền, nghĩa vụ đăng ký thay đổi hộ tịch theo quy định của pháp luật về hộ tịch; có quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã được chuyển đổi theo quy định của Bộ luật này và luật khác có liên quan.

Bên cạnh đó tại điểm e khoản 1 điều 28 Bộ luật Dân sự 2015 cho phép cá nhân có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận việc thay đổi tên trong trường hợp "xác định lại giới tính, người đã chuyển đổi giới tính".

Như vậy sau khi chuyển giới, bạn có quyền đăng ký thay đổi hộ tịch trong giấy khai sinh về giới tính và tên để có quyền nhân thân phù hợp với giới tính đã được chuyển đổi của mình. Trước tiên, bạn phải thực hiện thủ tục chuyển đổi giới tính để làm cơ sở cho việc thay đổi tên.

Ngoài ra, theo quy định tại khoản 1 điều 22 Luật Hộ tịch 2006, người thuộc một trong các trường hợp sau đây thì bị xoá đăng ký thường trú:

a) Chết, bị toà án tuyên bố là mất tích hoặc đã chết;

b) Được tuyển dụng vào Quân đội nhân dân, Công an nhân dân ở tập trung trong doanh trại;

c) Đã có quyết định huỷ đăng ký thường trú quy định tại điều 37 của Luật này;

d) Ra nước ngoài để định cư;

đ) Đã đăng ký thường trú ở nơi cư trú mới; trong trường hợp này, cơ quan đã làm thủ tục đăng ký thường trú cho công dân ở nơi cư trú mới có trách nhiệm thông báo ngay cho cơ quan đã cấp giấy chuyển hộ khẩu để xoá đăng ký thường trú ở nơi cư trú cũ.

2. Cơ quan có thẩm quyền đăng ký thường trú thì cũng có thẩm quyền xoá đăng ký thường trú.

Như vậy bố mẹ bạn không thể tự ý xóa tên bạn ra khỏi sổ hộ khẩu mà việc xóa đăng ký thường trú thuộc thẩm quyền của cơ quan đăng ký thường trú và hành vi gây khó dễ, phiền hà khi bạn làm thủ tục chuyển khẩu đi nơi khác là trái với quy định của pháp luật.

Trong trường hợp bạn đã có chỗ ở độc lập thì bạn có thể tự mình tách sổ hộ khẩu mà không phụ thuộc vào ý kiến của bố mẹ bạn theo quy định tại điểm a khoản 1 điều 26 Luật Cư trú 2006 về sổ hộ khẩu cấp cho cá nhân thuộc một trong những trường hợp sau: người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ và có chỗ ở độc lập với gia đình của người đó, người sống độc thân, người được tách sổ hộ khẩu theo quy định tại khoản 1 điều 27 của luật này.