Người Việt làm gì, ở đâu cũng mong được sở hữu căn nhà.

TP.HCM có hơn 13 triệu người đang sinh sống và làm việc, gia tăng dân số trung bình 1 triệu người sau 5 năm, mỗi năm tăng khoảng 200.000 người. Những năm qua, chính quyền đã có chủ trương phát triển nhà ở cho người nghèo và thu nhập thấp. Đến nay, thành phố chỉ đáp ứng khoảng 15% nhu cầu nhà ở cho người dân.

Nhiều người có tâm lý mua nhà càng sớm càng lợi khiến giá nhà tăng cao

Người Việt làm gì, ở đâu cũng mong được sở hữu căn nhà. Ở đây tôi muốn nhắc tới số đông đối tượng có nhu cầu mua nhà là người nhập cư theo dòng chảy việc làm đến thành phố, người nghèo và thu nhập thấp chỉ thuê trọ khi không có khả năng mua nhà.

Ở khía cạnh khác, phần lớn thành phần lao động này trực tiếp làm ra sản phẩm vật chất cho xã hội và luôn được nhắc đến hàng đầu nhưng hưởng lợi từ thành quả lao động thì còn khiêm tốn, nhiều người thuê trọ vì không đủ tiền mua nhà.

Nhiều người có tâm lý mua nhà càng sớm càng lợi khiến giá nhà tăng cao, sở hữu nhà cũng là cách đầu tư rất hiệu quả, lợi nhuận bất động sản này tăng lên khá cao. Như em tôi lập gia đình năm 2010, dành dụm được 300 triệu và mượn người thân 150 triệu, vay ngân hàng thêm 300 triệu bằng cách thế chấp chính sổ hồng căn nhà đã mua giá 750 triệu tại Q.9, TP.HCM.

Cả hai vợ chồng đều đi làm, mỗi tháng trích hẳn lương của một người trả tiền đã mượn và vay ngân hàng khoảng hơn 7 triệu, lương của người còn lại dành cho chi tiêu trong gia đình. Sau 7 năm, cả hai vợ chồng đã trả hết nợ. Giá trị căn nhà lúc đó tăng lên gấp 4 lần, khoảng hơn 3 tỷ đồng.

Đến nay dù lương cả hai vợ chồng cộng lại mỗi tháng 20 triệu, nếu mua căn nhà giá 3 tỷ, mỗi tháng trả 10 triệu thì phải mất 30 năm, chưa kể lãi vay ngân hàng ngày càng tăng là điều vô cùng khó khăn. Lúc đó chỉ thuê nhà để ở, tiền nhà thuê hàng tháng đã tương ứng lãi vay ngân hàng, không biết đến bao giờ mới mua được nhà khi bất động sản ngày càng tăng cao, thậm chí đến lúc đã nghỉ theo chế độ phải trích lương hưu để trả tiền thuê nhà là điều có thể xảy ra. Đơn giản là dân số ngày càng tăng nhưng quỹ đất và không gian có giới hạn, nếu có điều kiện mua nhà càng sớm càng tốt, không dành tiền mua nhà lúc trẻ thì sau này càng khó có cơ hội hơn.

Nhiều thành phố lớn trên thế giới đứng trước áp lực lớn giải quyết nhu cầu nhà ở cho người dân đã có chính sách ưu tiên người dân vay tiền mua nhà và tạo điều kiện bằng cách bán nhà giá rẻ hoặc trả góp và kéo dài thời gian trả nợ từ 20 - 40 năm có thể lên đến 50 - 70 năm như ở Mỹ, Nhật Bản, Đài Loan…

Chính quyền thành phố Kula Lumpur (Malaysia) đã vào cuộc xây nhà cao tầng với hàng triệu căn hộ bán không tính lợi nhuận, đem ra đấu giá kêu gọi nhà đầu tư tham gia được hòa vốn có lãi từ quỹ đất cho thuê mặt bằng phía dưới để buôn bán, kinh doanh dịch vụ thương mại, siêu thị… đã cho thấy thành công trong quản lý, kéo giảm giá nhà đất, hạn chế đầu cơ bất động sản, khuyến khích đầu tư sản suất, giảm thiểu các tệ nạn xã hội.

TP.HCM khoảng cách giàu nghèo khá lớn, người nghèo và thu nhập thấp càng khó mua nhà. Nhiều người tích góp gần cả đời không đủ tiền mua nhà đã liều mua khoảnh đất giá rẻ không giấy tờ, không đủ điều kiện cấp phép xây dựng, bị lừa mất trắng tài sản.

Thực tế thành phố chưa có nhiều loại căn hộ giá rẻ, nhà ở xã hội. Nhà lưu trú công nhân hầu như chỉ là phòng ở tập thể trong khi nhu cầu xã hội đang cần loại nhà ở cho gia đình. Chủ yếu nhà ở đầu tư kinh doanh, thương mại có giá cao. Nhà ở xã hội khang hiếm, nguồn cung còn quá ít, không thể đáp ứng được nhu cầu lớn của tầng lớp lao động ở đô thị. Phần lớn người nghèo và thu nhập thấp thuê trọ sinh sống trong điều kiện thiếu thốn, chật trội, cũ kỹ, không an toàn. Trong khi nhiều quận huyện tồn đọng nhà ở, hơn 14.000 căn hộ phục vụ tái định cư bỏ hoang đã lâu.

Thiết nghĩ, cơ quan chức năng nên quy hoạch nhà ở phù hợp với phát triển dân số sao cho người nghèo và thu nhập thấp có thể sở hữu nhà vừa tránh đầu cơ đẩy giá nhà lên cao, xây dựng nhà giá rẻ tại vùng ven phục vụ số đông người dân như đã làm thành công ở Bình Dương, Đồng Nai… Đó là loạt hình nhà ở có giá khoảng 200 - 300 triệu đồng đáp ứng thu nhập số đông người dân. Nếu cách làm này được nhân rộng ở TP.HCM, nhiều người sẽ sở hữu được ngôi nhà mơ ước cho gia đình.

Cần chính sách ưu tiên người dân vay tiền mua nhà bằng cách bán nhà giá rẻ hoặc trả góp và kéo dài thời gian trả nợ từ 20 năm, 30 năm có thể lên đến 50-70 năm như ở nhiều thành phố lớn trên thế giới đã làm. Quỹ hỗ trợ phát triển nhà thành phố, ngoài phục vụ cán bộ công chức vay ưu đãi có thể áp dụng cho người nghèo, thu nhập thấp chưa có nhà.

Chính quyền chủ động xây nhà cao tầng với hàng trăm ngàn căn hộ bán không tính lợi nhuận, đem ra đấu giá kêu gọi nhà đầu tư tham gia được hòa vốn và có lãi từ quỹ đất. Đây còn là cách phát triển nhà ở xã hội kết hợp mô hình thương mại để hình thành những khu đô thị, nhà ở bình dân vừa phục vụ hiện tại và tương lai. TP.HCM hiện có hơn 14.000 căn hộ đã để không nhiều năm không có ai ở có thể bán giá rẻ cho người nghèo, thu nhập thấp.

Đỗ Ngô Trần