Khai thác ngang nhiên

Theo ghi nhận của chúng tôi, khu vực các đối tượng đang khai thác cát bị sạt lở dài tới hàng trăm mét, điểm sạt lở cao khoảng 3 - 5m và ngày càng lan rộng vào khu đất đang canh tác của người dân xã Bình Phú.

Tình trạng khai thác cát diễn ra rầm rộ bất kể ngày đêm. Đặc biệt những con tàu, phao cẩu khai thác cát trong khu vực xã Tử Đà đều không có biển số, biển hiệu. Các mốc giới cũng không được phân định rõ ràng.

Khai thác bất kể ngày đêm.

Dẫn chúng tôi tiến sát khu vực các tàu đang khai thác, ông K (người dân địa phương) cho biết: “Họ hoạt động suốt ngày đêm. Dân ở đây bức xúc lắm, chúng tôi đã nhiều lần ngăn chặn và báo lên cơ quan chức năng, nhưng chúng rất “manh động”, không biết sợ là gì”.

Ông K tiếp lời: “Nếu cơ quan chức năng không có biện pháp kịp thời để ngăn chặn tình trạng khai thác cát trái phép, chỉ vài năm nữa thôi người dân chúng tôi sẽ không còn ruộng đất để mà sản xuất”.

Theo tìm hiểu của chúng tôi, khu vực các đối tượng khai thác cát nằm xung quanh địa phận mỏ khai thác cát sỏi của chi nhánh Công ty Cổ phần Phát triển đầu tư Thái Sơn E&C. Công ty này được UBND tỉnh Phú Thọ cấp giấy phép khai thác số 29/GP-UBND ngày 16/10/2017 thời hạn đến ngày 16/10/2020 với diện tích khai thác 27,54ha tại khu vực xã Tử Đà.

Tại đây, công ty được giao khoanh bảo vệ, không được khai thác hoặc xuất hiện việc khai thác cát, sỏi gây sạt lở đất canh tác của người dân.

Phao cẩu khai thác cát ngay ngần bờ sông.

Ngày 11/2/2020, UBND huyện Phù Ninh đã có báo cáo gửi UBND tỉnh Phú Thọ về tình hình khai thác cát sỏi trên địa bàn huyện. Trong đó, huyện có báo cáo về thực trạng khai thác cát sỏi đối với chi nhánh Công ty Cổ phần Phát triển đầu tư Thái Sơn E&C.

Tại khu vực giáp mỏ của công ty và một số vị trí thuộc khu vực giao cho công ty khoanh bảo vệ không được khai thác cát đã xuất hiện nhiều tàu cuốc đến khai thác cát sỏi, gây sạt lở đất canh tác của nhân dân.

Cụ thể, vị trí giáp trạm bơm Gai Hạ có diện tích sạt lở 2.522,5m2. Tại vị trí các mốc số 1, 24, 25, 26, 27, 19 (giáp xã Bình Bộ cũ), một số tàu hút, phao cẩu khai thác cát sỏi vào phạm vi được khoanh bảo vệ. Mốc số 1, 19, 24 có diện tích sạt lở khoảng 1.764,5m2.

Tại vị trí mốc 36, C, D, R, 37 (diện tích 1,51ha có tranh chấp trước đây) diện tích sạt lở khoảng 1.636m2. Ngoài ra, một số vị trí khác dọc theo phạm vi cấp phép đã có hiện tượng sạt lở vào đất canh tác của các hộ dân với diện tích khoảng 4.327m2.

Ai chịu trách nhiệm?

Trao đổi với chúng tôi về những vấn đề liên quan đến việc khai thác cát mà người dân phản ánh, ông Hồ Văn Quyết, Phó Chủ tịch UBND xã Bình Phú khẳng định: “Việc người dân phản ánh khu vực này sạt lở do tình trạng hút cát trái phép là có, các tàu cuốc lợi dụng thời điểm cơ quan quản lý khó kiểm tra, nắm bắt để tranh thủ khai thác cát tràn lan”.

“Nhiều lần, trưởng khu dân cư cùng bà con nơi đây đã phối hợp xua đuổi tàu khai thác cát sỏi gần bờ để giữ đất. Với thẩm quyền của UBND xã thì rất khó khăn trong việc xử lý các đối tượng khai thác cát trái phép nên chúng tôi đã báo cáo lên phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Phù Ninh, cũng như lực lượng Công an về tình trạng này”, ông Quyết cho biết thêm.

Phao cẩu múc cát lên thuyền.

Ở một diễn biến khác, khoảng giữa năm 2019, Công ty Cổ phần Phát triển đầu tư Thái Sơn E&C, chi nhánh tại Phú Thọ đã khai thác cát sỏi vượt quá phạm vi ranh giới, độ sâu được phép khai thác theo quy định tại điểm b, khoản 4, Điều 36, Nghị định số 33/2017/NĐ-CP ngày 3/4/2017 của Chính phủ về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tài nguyên và khoáng sản.

Ngoài mức phạt 100 triệu đồng, Công ty Cổ phần Phát triển đầu tư Thái Sơn E&C, chi nhánh tại Phú Thọ còn bị xử phạt bổ sung tước quyền sử dụng giấy phép khai thác khoáng sản 4 tháng (kể từ ngày 31/5/2019).

Trước tình trạng khai thác khoáng sản bừa bãi, ngày 10/4/2019, UBND tỉnh Phú Thọ ban hành văn bản số 1476/UBND-KTN về việc tăng cường kiểm tra hoạt động khai thác cát, sỏi trên địa bàn tỉnh.

Theo đó, Chủ tịch UBND tỉnh yêu cầu Công an tỉnh Phú Thọ chỉ đạo tăng cường công tác tuần tra kiểm soát hoạt động khai thác cát, sỏi lòng sông Lô và các tuyến sông khác trên địa bàn toàn tỉnh; tất cả những trường hợp khai thác cát, sỏi trái phép phải xử lý nghiêm minh theo đúng quy định của pháp luật. Nếu còn để xảy ra tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép lòng sông Lô và các tuyến sông khác trên địa bàn tỉnh thì Giám đốc Công an tỉnh phải chịu trách nhiệm trước Chủ tịch UBND tỉnh.

Các huyện, thành, thị tăng cường công tác nắm bắt tình hình và xử lý việc khai thác cát, sỏi lòng sông theo đúng chức năng, thẩm quyền. Nếu vượt thẩm quyền giải quyết phải kịp thời báo cáo các cơ quan chức năng để xử lý theo quy định của Nhà nước.

Thế nhưng, từ đó đến nay khu vực được giao cho Công ty Cổ phần Phát triển đầu tư Thái Sơn E&C quản lý, không được phép khai thác cát, sỏi lại thường xuyên diễn ra tình trạng “cát tặc” lộng hành. Điều này làm cho người dân nghi ngờ đến việc có tình trạng “chống lưng” cho cát tặc khai thác trái phép nhằm thu lợi bất chính?

Báo Gia đình Việt Nam đề nghị Chủ tịch UBND tỉnh Phú Thọ sớm chỉ đạo các cơ quan liên quan làm rõ những nội dung này, trả lại niềm tin cho người dân.

/**/